18 grudnia 2015 r. w instytucie Spraw Publicznych w Warszawie odbyło się seminarium poświęcone sytuacji Polaków na brytyjskim rynku pracy i ich aktywności w tamtejszych związkach zawodowych. Forum Związków Zawodowych reprezentowała w debacie Anna Grabowska, doradca ds. społeczno-prawnych FZZ.

Na wstępie spotkania, przedstawiono wnioski z badań Instytutu Spraw Publicznych na temat praw pracowniczych polskich pracowników w Wielkiej Brytanii oraz ich udziału w brytyjskich związkach. Oceniono udział Polaków w dialogu społecznym na Wyspach oraz to, jak dalece angażują się oni w tamtejszą działalność związkową i w jakim stopniu związki brytyjskie współpracują ze związkami polskimi w kwestii ochrony Polaków zatrudnionych na Wyspach Badania prowadzone były we współpracy z Brytyjskim Instytutem Badań nad Rynkiem Pracy. Przeprowadzono wywiady z Polakami pracujących w Wielkiej Brytanii, przedstawicielami tamtejszych związków zawodowych. Odpowiadali na pytania dotyczące świadomości co do ich praw pracowniczych oraz ewentualnych utrudnień, z jakimi spotykają się w swojej działalności związkowej na Wyspach.

Odnosząc się do tego zagadnienia, przedstawicielka Forum zauważyła, iż wielu Polaków pracujących na wyspach nie ma umowy o pracę, a jeśli to często jest ona czasowa. Wielu z nich nie decyduje się zresztą na stały pobyt w Wielkiej Brytanii. To wszystko powoduje, że nie widzą sensu, by zapisywać się do związków zawodowych. Dodała, że ponieważ w ostatnich dwóch latach wyraźnie widoczna jest tendencja naszych rodaków do stałej emigracji, to można mieć nadzieję, że będą jednak częściej myśleli o integracji zawodowej i środowiskowej co sprzyja przynleżności do związków zawodowych.

Brytyjskie związki zawodowe czuwają nad przestrzeganiem praw pracowniczych przez pracodawców w sprawach: wynagrodzeń, warunków pracy, zdrowia, bezpieczeństwa, dyskryminacji, mobbingu. Istnieje tam wiele organizacji związkowych, przeważnie związanych z konkretną branżą. Działalność związkowa polega na pomocy oferowanej członkom, która przeważnie jest bezpłatna. Związki udzielają swoim członkom: porad eksperckich, prowadzą negocjacje z pracodawcami, pomagają w pisaniu pism, w rozmowach z pracodawcą np. przy mobbingu czy zwolnionych z pracy. Reprezentują także pracowników w sądach pracy, organizują im kursy zawodowe, szkolenia języka angielskiego. Mają także własne programy emerytalne, niektóre mają możliwość negocjowania korzystnych kredytów bankowych dla swoich członków. Koszt składki członkowskiej to ok. 8-20 funtów miesięcznie, ale osoby o niskich dochodach i pracujące w niepełnym wymiarze godzin mogą liczyć na zniżki.

W drugiej części seminarium odbyła się debata z udziałem, przedstawicieli świata nauki, reprezentantami związków zawodowych oraz członków organizacji pozarządowych.

W tym punkcie rozmawiano także o problemach rozwojowych polskich związków. Przedstawicielka Forum wskazała na kwestie prawne, które nie sprzyjają zwiększeniu liczby członków związków. Należą do nich np.: ograniczenie możliwości przynależności do związków w małych i micro firmach, których jest w Polsce ok. 97 proc., niekorzystna interpretacja przez lata tzw. prawa koalicji, ograniczająca możliwość uzwiązkowienia wśród pracujących na zlecenie czy samozatrudnionych, brak możliwości odliczania składek na związki w podatku dochodowym.

Uczestnicy seminarium byli również zainteresowani rozpoczynającymi się właśnie pracami w Nowej Radzie Dialogu Społecznego. Przedstawicielka Forum poinformowała o pierwszym posiedzeniu Rady. Wyraziła nadzieję, że dialog, w tym proces konsultacji projektów aktów prawnych, będzie przebiegał z zachowanie wysokich standardów dialogu, co było celem zmian wypracowanych w pracach nad projektem nowej ustawy o RDS.

Anna Grabowska