16 listopada 2015 r. w Brukseli odbyło się posiedzenie grupy roboczej Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych ds. handlu, globalizacji, rozwoju i godnych warunków pracy.

Na spotkaniu podsumowano efekty11 rundy negocjacji pomiędzy EU i USA dot. TTIP, która odbyła się w Miami w październiku 2015 r. Członkowie grupy roboczej z satysfakcją przyjęli plany zmiany proponowanego mechanizmu rozstrzygania sporów między zagranicznymi inwestorami i państwami - ISDS innym mechanizmem zwanym Investment Court System (ICS), o którym mówił zaproszony gość dr. Gabriel Siles-Brugge. Zaproponowany mechanizm miałby składać z sądu pierwszej instancji i sądu odwoławczego, a sędziowie wyznaczani byliby publicznie. Inwestorzy mogliby podać państwo do sądu na ściśle określonych warunkach. Cieszyć też mogą ambitne propozycje strony Europejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju, norm pracy i ochrony środowiska.

Ponadto omawiano porozumienie o wolnym handlu pomiędzy Unią Europejską a Kanadą tzw. CETA, którego proces negocjacyjny został zakończony we wrześniu 2015 r. Spekuluje się, że CETA zostanie ratyfikowana dopiero w drugiej połowie 2016 lub na początku 2017 r., niemniej jednak w pierwszej kolejności tekst umowy musi zostać przetłumaczony na wszystkie języki krajów EU. Zarówno Europejska Konfederacja Związków Zawodowych jak i kanadyjska konfederacja związków zawodowych (Canadian Labour Congress) są przeciwne temu porozumieniu.

Innymi istotnymi tematami podnoszonymi na spotkaniu były:

- prowadzone przez EU wraz z 23 członkami WTO negocjacje umowy w sprawie handlu usługami tzw. TISA (Trade in Services Agreement). Podobnie do TTIP proces negocjacyjny jest utajniony. Negocjacje rozpoczęły się w marcu 2013 r. a do listopada 2015 r. odbyło się 13 rund negocjacyjnych;

- przyznanie Chinom przez Unię Europejską statusu gospodarki rynkowej. Europejska Konfederacja Związków Zawodowych w swojej rezolucji, której projekt został przedstawiony członkom grupy roboczej sprzeciwia się nadaniu Chinom statusu gospodarki rynkowej i nawołuje Komisję Europejską, Parlament Europejski oraz Radę Unii Europejskiej do nie przyznawania Chinom takiego statusu argumentując to utratą do 3,5 miliona miejsc pracy, ograniczeniem produkcji i obniżeniem PKB Unii Europejskiej. Ponadto Chiny nie honorują zobowiązań podjętych gdy kraj ten wstępował do WHO i nie spełniają technicznych kryteriów aby być uznanym za gospodarkę rynkową.

17 listopada 2015 r. w siedzibie Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego odbyła się konferencja pt. „Jakie korzyści TTIP przyniesie partnerom społecznym?”

Już w swoim wstępnym przemówieniu Martin Schultz – Przewodniczący Parlamentu Europejskiego podkreślił istotność TTIP stwierdzając, iż TTIP nie dotyczy jedynie zniesienia cła ale ma znaczenie geograficzne, które podniesie konkurencyjność EU. Wyjaśnił też, iż bez porozumienia pomiędzy USA a Unią Europejską gospodarka EU może się zatrzymać. Dodał, iż tak samo jak wierzy w powodzenie TTIP pokłada on nadzieję w podobne porozumienie z Kanadą (CETA).

Uczestnicy konferencji przypomnieli wyniki Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej przeciwnej TTIP. Petycję w tej sprawie podpisało bowiem ponad 3 miliony obywateli Unii Europejskiej.

Podniesiono też kwestię praw pracowniczych, których standardy w krajach EU są znacznie wyższe niż w USA. W odpowiedzi usłyszeliśmy, iż podstawowe zasady dot. praw pracowniczych są regulowane przez konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz, że strona europejska wierzy w przestrzeganie ich przez amerykanów.

Prelegenci przychylni TTIP zwrócili uwagę na zalety ekonomiczne stwierdzono, że wymiana dóbr i usług bez cła z punktu widzenia EU jest ogromna szansą dla europejskich przedsiębiorstw, a same Stany Zjednoczone są ogromnym rynkiem zbytu. Przeciwnicy porozumienia natomiast wymienili brak ratyfikacji konwencji MOP przez USA. Zwrócili uwagę iż w Stanach Zjednoczonych proces podpisywania z pracodawcami układów zbiorowych pracy jest skomplikowany i występują duże różnice w podejściu do bezpieczeństwa i higieny pracy.

W dyskusji wzięli też udział członkowie związków zawodowych z Danii, którzy popierają zarówno TTIP jak i CETA przyznali, iż wszystkie organizacje związkowe w Skandynawii uznają wolny handel za okazję na większy eksport za ocean atlantycki i liczą na sukces porozumienia pomiędzy EU i USA jak i Kanadą.

Linna Carr reprezentującą EKZZ wyjaśniła, iż EKZZ nie sprzeciwia się handlowi ani globalizacji niemniej jednak EKZZ uważa, że handel powinien być sprawiedliwy i dostępny dla wszystkich. W opinii EKZZ, w proces negocjacyjny powinna być zaangażowana strona społeczna, a tajność procesu nie poprawia nastrojów partnerów społecznych. Nadmieniła, iż prawo pracy we wszystkich stanach USA różni się od siebie. Zgodziła się z przedmówcami, że głównym problemem w podejściu USA do pracowników jest brak ratyfikowania poszczególnych konwencji MOP.

Konkludując, uczestnicy konferencji mieli różne poglądy na temat TTIP. Zarówno obecni na konferencji przedstawiciele instytucji europejskich jak i strona pracodawców wypowiadała się o porozumieniu w samych superlatywach widząc w TTIP szanse na zysk, stworzenie nowych miejsc pracy, jednocześnie twierdząc iż brak porozumienia może mieć wręcz negatywny wpływ na gospodarkę EU. Jednym głosem nie mówili jednak przedstawiciele związków zawodowych. Jedni widzą szanse dla swoich branż na rozwój inni jednak uważają iż w porozumieniu ze Stanami Zjednoczonymi chodzi tylko o maksymalizację zysków przy minimalizowaniu standardów w Europie.

Kamil Butler

Fot.: laureltopias via Foter.com / CC BY

laureltopias via Foter.com / CC BY