3 czerwca 2011 r. w Hotelu Mercure Panorama we Wrocławiu odbędzie się I Kongres Wojewódzkich Komisji Dialogu Społecznego pod Patronatem Pana Waldemara Pawlaka, Wicepremiera, Ministra Gospodarki. Celem Kongresu jest nadanie większej dynamiki dialogowi społecznemu w Polsce, w którym uczestniczą samorządy, administracja rządowa, związki zawodowe i pracodawcy na poziomic wojewódzkim.

Komitet Naukowy Kongresu:

1.      Prof. Ryszard Herbut, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Politologii.

2.      Prof. Dariusz Doliński, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej we Wrocławiu.

3.      Prof. Jacek Sroka, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Politologii.

4.      Prof. Robert Wiszniowski, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Politologii.

5.      Dr Monika Gładoch, Uniwersytet im. Kardynała S. Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Prawa

6.      Dr Aldona Wiktorska-Święcka, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Politologii

7.      Dr hab. Marek Wróblewski, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Studiów
Międzynarodowych.

I Kongres WKDS będzie się składał z trzech części:

1.      Wykład otwierający debatę: prof. Ryszard Herbut, Dyrektor Instytutu Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego „Deliberacja i governance jako perspektywa analizy relacji władza-społeczeństwo”.

2.      Wprowadzenie do Panelu I:  prof. Jacek Sroka, Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, dr Monika Gładoch, Wydział Prawa Uniwersytetu im. Kardynała S. Wyszyńskiego „Dobre praktyki rozwiązywania konfliktów społecznych”.

3.       Wprowadzenie do Panelu II: prof. Dariusz Doliński, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej we Wrocławiu, dr Aldona Wiktorska-Święcka „Międzypodmiotowa współpraca na poziomie regionalnym”.

4.      Wprowadzenie do Panelu II: prof. Robert Wiszniowski, Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, dr hab. Marek Wróblewski, Instytut Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego: „Wpływ dialogu na tworzenie prawa i zintegrowanych rozwiązań w obliczu procesu europeizacji”.

5.      Podsumowujący moduł plenarny.

Panele dyskusyjne dotyczyć będą następujących obszarów problemowych:

Panel 1. Dobre praktyki rozwiązywania konfliktów społecznych.

Panel prowadzą prof. Jacek Sroka, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Politologii oraz dr Monika Gładoch, Uniwersytet im. Kardynała S. Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Prawa

Fiskalizm i bariery administracyjne, np. podatki lokalne, uzyskiwanie zezwoleń, koncesji, uzgodnień - przykłady dobrych praktyk. Standardy i dobre praktyki w zapewnieniu pokoju społecznego w stosunkach pracy.

Teza 1: Dolny Śląsk staje w obliczu ważnych wyzwań o charakterze kulturowym. Sprostanie im zdecyduje o kierunku przyszłego rozwoju regionu

Komentarz: W bliskim czasie, na drodze do modernizacji polskich regionów ujawnią się nowe bariery wynikające z kolizji o podłożu kulturowym, które – jak pokazują przykłady innych krajów – pojawiają się w momentach przechodzenia do tzw. ponowoczesności w życiu społecznym i w sferze publicznej oraz do postfordyzmu w gospodarce – w związku z tym pojawia się potrzeba zdefiniowania najważniejszych problemów związanych z kolejnym etapem zmian w polskich regionach

Teza 2: Mając na uwadze nadchodzące wyzwania należy dokonać przeglądu oraz oceny funkcjonowania istniejących w regionie instytucji dialogowych, gdyż to właśnie one mogą przyczyniać się zarówno do przyspieszania pozytywnych zmian, jak i do ich zablokowania.

Komentarz: Niezbędne jest dokonanie ewaluacji istniejących rozwiązań dialogowych i koordynacyjnych oraz rzetelne porównanie ich ze skutecznymi mechanizmami wykorzystywanymi w krajach notujących jednoznaczne sukcesy rozwojowe.

Teza 3: W najbardziej pożądanym scenariuszu przyszłości zmiany powinny być wprowadzane w sposób uzgodnieniowy. Tak właśnie należy budować sprzyjający im klimat społeczny oraz projektować rozwiązania wykorzystujące w sposób optymalny zarówno szanse rysujące się przed Dolnym Śląskiem, jak i dostępne w regionie zasoby.

Komentarz: Zmiany należy wprowadzać stosując mechanizmy deliberacyjne, ich wykorzystanie powinno poszerzyć formułę dialogu zarówno o nowe idee, koncepcje, strategie, jak również o nowych aktorów.

Teza 4: Mechanizmy uzgodnieniowe powinny być niezwłocznie zrekonstruowane w taki sposób, aby wspomagały kreację innowacji w regionie. Przy czym głównym kryterium stanowiącym o przydatności poszczególnych innowacji należy uczynić dynamikę dolnośląskich rynków pracy uzupełnioną o kontekst edukacyjny.

Komentarz: Korekta funkcjonowania dialogu na poziomie regionalnym powinna zmierzać do wspierania innowacyjności w ścisłym powiązaniu z dynamiką regionalnego oraz lokalnych rynków pracy – przede wszystkim należy dążyć do zmniejszenia luki pomiędzy edukacją a rynkami pracy w województwach.

Teza 5: Zrekonstruowany w postulowany sposób dialog regionalny powinien stanowić forum, które – w rozsądnym czasie i w ścisłej współpracy z ekspertami – będzie w stanie oszacować dystans rozwojowy dzielący Dolny Śląsk od regionów bardziej rozwiniętych. Krokiem następnym byłoby podjęcie prac nad projektem zmniejszania tego dystansu.

Komentarz: Posługując się odnowionym w ten sposób dialogiem należy rozpocząć działania, których celem byłoby określenie cech oraz rozmiarów luki modernizacyjnej w poszczególnych regionach, a także określanie wpływu, jaki wywiera ona na rzeczywisty kształt powiązań instytucjonalnych pomiędzy edukacją a rynkami pracy.

Teza 6: Wśród przyszłych rozwiązań należałoby poważnie wziąć pod uwagę możliwość budowania partnerstw wspierających zmiany wzorowanych na istniejących w obszarze UE rozwiązaniach.

Komentarz: Szansą na przyspieszenie zmian mogłoby być tworzenie regionalnych (lokalnych) koalicji prorozwojowych, np. z udziałem nauczycieli i środowisk obywatelskich. Celem takich działań powinien być skuteczniejszy monitoring regionalnych (lokalnych) rynków pracy, a także tworzenie regionalnych macierzy kompetencji.

Panel 2. Międzypodmiotowa współpraca na poziomie regionalnym.

Panel poprowadzą Prof. Dariusz Doliński, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej we Wrocławiu, oraz Dr Aldona Wiktorska-Święcka, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Politologii.

Międzypodmiotowa współpraca na poziomie lokalnym. Otwarta współpraca w ramach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, Ustawy o Zamówieniach Publicznych, innowacyjności, edukacji. Tworzenie warunków dla rozwoju dialogu i społeczeństwa obywatelskiego. Przykłady dobrych praktyk.

Teza 1: Dla skutecznego i efektywnego zarządzania rozwojem regionalnym niezbędne jest praktyczne zastosowanie europejskiej koncepcji governance.

Komentarz: Pojęcie regional governance określa kompleksową strukturę sterowania w regionie jako uzupełnienie sterowania rynkowego i państwowego; chodzi tu o regionalne kooperacje, będące reakcją na regionalno-funkcjonalne zależności infrastrukturalne, gospodarcze, oczekiwania poprawy zdolności konkurencyjnej w zglobalizowanym świecie; na płaszczyźnie regionalnej dochodzi do coraz bardziej widocznego trendu, iż w wyniku globalizacji zanikają określone tradycyjne granice, co dla płaszczyzny regionalnej i lokalnej oznacza, że regionalne konstelacje łączą ze sobą różne logiki działania lub muszą być sterowane/koordynowane. Debata związana z governance odnosi się w praktyce do następujących zagadnień: Zarządzanie czy rządzenie? Współpraca czy rywalizacja? Konsensus czy konflikt?)

Teza 2: Instytucje formalne i nieformalne stymulatorami rozwoju regionalnego. Komentarz: nowego rodzaju formy kooperacji regionalnej łączą zróżnicowanych aktorów (polityków regionalnych, przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe), którzy postępują według zróżnicowanych logik działania. Oznacza to, że łączą w zbiorowym działaniu zorientowanych terytorialnie aktorów (politycy lokalni) z aktorami zorientowanymi funkcjonalnie (przedsiębiorstwa); muszą połączyć aktorów kompetentnych z aktorami kooperacyjnymi; muszą zintegrować przyzwyczajonych do sterowania hierarchicznego aktorów z tymi, którzy podporządkowują się działaniom solidarnym i ideowym; muszą również połączyć w zespół aktorów o orientacji lokalnej z takimi, którzy są zorientowani przede wszystkim poza swój region).

Teza 3: Partnerstwo jako mechanizm efektywnego i skutecznego rozwoju regionalnego.

Komentarz: Partnerstwo jest formą trwałej, efektywnej, ukierunkowanej na cele i transfer wiedzy – współpracy, w której podmioty nawzajem się wzbogacają, otwierając na bogactwo doświadczeń innych i na odmienne sposoby myślenia; partnerstwo jest jedną z podstawowych zasad Unii Europejskiej, a doświadczenia z pierwszych lat obecności Polski w Unii wskazują, iż efektywny rozwój nie może obejść się bez partnerstwa. Według Unii Europejskiej partnerstwa mają do odegrania kluczową rolę we wsparciu przemian mających na celu stworzenie społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy. Ich wkład potrzebny jest nie tylko z powodu radykalnych zmian na rynku pracy, ale także ze względu na konieczność zapewnienia wspólnego rozumienia wszystkich elementów, które potrzebne są do stworzenia dynamicznej gospodarki – od zasobów ludzkich poprzez pomysły do rynku. Podobne podejście reprezentują kluczowe organizacje, w tym gospodarcze (np. OECD, Bank Światowy), ale też ONZ.

Celem panelu jest pokazanie praktyk polskich i europejskich regionów w zakresie wdrażania konkretnych rozwiązań związanych z wdrażaniem regional governance. W związku z aktualnymi rozwiązaniami prawnymi w Polsce pokazane zostaną w sposób szczególny przykłady związane z funkcjonowaniem dialogu obywatelskiego i społecznego na szczeblu regionalnym. W panelu wezmą udział m.in. przedstawiciele Rady Działalności Pożytku Publicznego.

Panel 3. Wpływ dialogu na tworzenie prawa i zintegrowanych rozwiązań w obliczu procesu europeizacji.

Panel prowadzą Prof. Robert Wiszniowski, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Politologii oraz Dr hab. Marek Wróblewski, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Studiów Międzynarodowych.

Wpływ dialogu na tworzenie prawa. Legislacja. Dialog konsultacyjny jako jedno z ważnych podstaw tworzenia dobrego prawa i subsydiarności. Przykłady dobrych praktyk. Misja, kompetencje i uprawnienia WKDS – uwagi do Ustawy o Trójstronnej Komisji ds. Społeczno Gospodarczych i Wojewódzkich Komisji Dialogu Społecznego.

Teza 1: Dążenie do poprawy sprawności państwa wiązać należy z usprawnieniem mechanizmów legislacyjnych i metod zarządzania. Paradoksalnie jednak takie podejście staje się w konsekwencji procesem osłabiającym de facto „szczególną pozycję państwa arbitralnego i wysoce spolityzowanego (upartyjnionego)”. Dzieje się tak, dlatego że w konsekwencji należy skonfrontować ten wspomniany polityczny model państwa z menedżerskim, pragmatycznym z punktu widzenia interesu społecznego (publicznego).

Teza 2: Koncepcja nowego zarządzania państwem typu governance jest traktowana jako realna alternatywa (szansa) wobec zdeformowanego państwa „spolityzowanego”. Dotychczasowy klasyczny modelu państwa prawnego „eroduje” na korzyść modelu państwa obywatelskiego (np. P. Drucker, The Sickness of Government, 1978).

Teza 3: Obecna rola państwa w kontekście postępów dokonanych przez samorządy, autonomiczne agendy, instytucje globalne i organizacje pozarządowe podlega przeobrażeniom (choć oczywiście nie znika). Można to określać (charakteryzować) jako konieczna (wymuszona) modernizację państwa. Otóż, w dzisiejszych warunkach klasyczny (tradycyjny) model państwa prawnego staje się niezdolny (niewydolny) do generowania, a nawet podtrzymywania zaufania publicznego i realizacji coraz bardziej złożonych potrzeb społecznych (np. w sferze konstruowania budżetu czy adekwatnych i racjonalnych aktów prawnych).

Teza 4: Pojawia się konieczność modernizacji państwa w obliczu narastającego procesu europeizacji. Nabiera na znaczeniu makro i mikrozarządzanie – dwie grupy metod zarządzania we współczesnych państwach. Na poziomie makrozarządzania są to metody bezpośrednio związane ze specyfiką funkcjonowania państw europejskich w ramach UE (klasyczna metoda wspólnotowa oraz otwarta metoda koordynacji oraz decentralizacji polityk unijnych – sektorowych). Poziom mikrozarządzania obejmuje, m.in. specyficzne metody stosowane w poszczególnych organizacjach, tj. wprowadzenie systemu delegacyjnego (agencyjnego), outsourcing zadań, nowe metody zarządzania kadrami, finansami czy działaniami, a także większą transparentność administracji, wdrażanie standardów profesjonalizmu, apolityczność urzędników, testowanie i usprawnianie procedur prawnych itd.

Teza 5: Decentralizacja Unii Europejskiej z wykorzystaniem wielopoziomowego partnerstwa (multi-level partnership) została zainicjowana wobec narastającej krytyki zarządzania w UE, o hermetycznym, apublicznym charakterze (kwestia deficytu demokracji na poziomie UE).

Komentarz: W Białej Księdze (A White paper. European Commission, Brussels, COM(2001)428, 2001) pojawiła się propozycja Komisji, a dotycząca, m.in. wprowadzenia kontraktów trójstronnych (tripartite contracts) pomiędzy UE, państwem członkowskim i wskazanymi władzami terytorialnymi (Uchwała Parlamentu Europejskiego dotycząca roli władz lokalnych i regionalnych w integracji europejskiej z 14 stycznia 2003 r., 2002/2141), a następnie znalazło to swoje rozwinięcie w komunikacie Komisji Europejskiej (Communication from the Commission. A Framework for Targed-based Tripartite Contracts and Agreements between the Community, the States and Regional and Local Authorities, Bruksela 11.12.2002, COM(2002)709).  W kolejnych dokumentach Komisji Europejskiej (np. w ramach publikowanych raportów kohezyjnych, The Report on Economic and Social Cohesion) wprowadza się mechanizmy zdecentralizowanego zarządzania rozwojem regionalnym, a precyzyjniej – zdecentralizowanie struktur programowych i implementacyjnych oraz zapewnienie silnych i efektywnie działających regionalnych struktur administracyjnych. W tym układzie pojawia się kwestia określenia swobód prawnych (lub limitacji) w dysponowaniu przez samorządy państw członkowskich funduszami strukturalnymi w sferze realizowania interesu regionalnego (dekoncentracja zasobów i środków publicznych).